کیسه بیضه پوششی است که بیضه‌ها را نگه می‌دارد. همچنین شامل سرخرگ‌ها و سیاهرگ‌هایی است که خون را به غدد تناسلی می‌رساند. ناهنجاری رگها در کیسه بیضه باعث واریکوسل می‌شود. واریکوسل به معنای بزرگ شدن (متسع شدن) رگها در کیسه بیضه است. این رگها پامپینی فورم (pampiniform plexus) نام دارند. واریکوسل تنها در کیسه بیضه مشاهده می‌شود و خیلی شبیه واریس پا است.
عوارض واریکوسل چیست؟
واریکوسل می‌تواند باعث کاهش تولید اسپرم و کیفیت آن و در مواردی حتی سبب ناباروری شود. همچنین باعث کوچک شدن بیضه‌ها می‌شود.
میزان شیوع واریکوسل چقدر است؟
واریکوسل یک بیماری شایع است که در 15 درصد مردان بالغ و 35 درصد مردانی که دچار مشکلات ناباروری هستند رخ می‌دهد. این بیماری بیشتر در سنین 15 تا 25 سالگی نمایان می‌شود.
واریکوسل معمولا در دوران بلوغ شکل گرفته و در اغلب سمت چپ کیسه بیضه به وجود می‌آید. همانطور که می‌دانید آناتومی سمت چپ و راست کیسه بیضه یکسان نیست. گاهی واریکوسل در هر دو طرف کیسه بیضه شکل می‌گیرد که خیلی نادر است. خوشبختانه، همیشه واریکوسل بر تولید اسپرم اثر نمی‌گذارید.
علائم واریکوسل چیست؟
- گاهی واریکوسل هیچ علامتی ندارد. در سایر موارد علائم آن چنین است:
- برجستگی در یکی از بیضه‌ها
- ورم کیسه بیضه
- اتساع (گشاد شدن) یا پیچش رگها
- درد خفیف اما مکرر در کیسه بیضه
علت ایجاد واریکوسل چیست؟
بند بیضه (spermatic cord)، بیضه را نگه می‌دارد. این بند برای پشتیبانی غدد شامل سرخرگ‌ها، سیاهرگ‌ها و اعصاب می‌باشد. در رگهای سالمِ کیسه بیضه، یک شیر یکطرفه خون را از بیضه‌ها به کیسه بیضه می‌رساند که از آنجا دوباره به قلب برمی‌گردد.
گاهی خون به خوبی از درون رگها عبور نکرده و شروع به ذخیره شدن در رگها میکند. در نتیجه رگها، بزرگ و گشاد شده و واریکوسل به مرور زمان شکل می‌گیرد.
هیچ عامل خطرزایی برای واریکوسل وجود ندارد و متاسفانه علت دقیق آن هنوز مشخص نیست.
تشخیص واریکوسل چگونه است؟
چندین روش برای تشخیص واریکوسل وجود دارد:
معاینه بدنی
از آنجا که واریکوسل همیشه در حالت درازکشیده قابل حس یا دیدن نیست پزشک بیضه‌ها را هم در حالت ایستاده و هم دراز کشیده معاینه میکند.
مانور والسالوا (Valsalva maneuver)
این تکنیک برای تشخیص واریکوسل کوچک استفاده می‌شود. در این روش باید برخاسته و نفس عمیق بکشید آنرا حبس کرده و بیرون بدهید. در همین حال پزشک بیضه‌ها را معاینه میکند.
سونوگرافی کیسه بیضه
گاهی سونوگرافی کیسه بیضه ضروری است. این روش کمک میکند رگهای بیضه را اندازه بگیرید. پزشک تصویر دقیق و با جزئیات از وضعیت شما خواهد داشت.
بعد از تشخیص واریکوسل پزشک آنرا در یکی از 3 گرید دسته بندی میکند. بر حسب اندازه ورم برای بیماری، گرید 1 تا 3 در نظر گرفته می‌شود. گرید 1 کوچکترین حالت و گرید 3 بزرگترین حالت است.
لازم به ذکر است که اندازه واریکوسل تعیین کننده نوع درمان نیست. نوع درمان بر مبنای میزان درد و ناراحتی فرد و نیز ناباروری تعیین می‌شود.
تاثیر واریکوسل بر قدرت باروری
واریکوسل بر قدرت باروری تاثیر دارد. این بیماری در 35 تا 45 درصد مردان با ناباروری اولیه و 45 تا 80 درصد مردان با ناباروری ثانویه وجود دارد.
ناباروری اولیه به معنای باردار نشدن بعد از 1 سال اقدام برای بارداری است. ناباروری ثانویه وضعیت زوج‌هایی را شرح می‌دهد که یک بار بارداری داشتهاند اما دوباره نتوانسته‌اند.
درمان واریکوسل
همیشه لازم نیست واریکوسل درمان شود. اما در حالت‌های زیر درمان آن لازم است:
- وجود درد
- آتروفی (کوچک شدن) بیضه
- ناباروری
همچنین در صورتی که دنبال استفاده از روش‌های کمک باروری هستید درمان واریکوسل لازم است.
واریکوسل می‌تواند باعث مشکلات بیضه‌ای شود در بعضی از افراد. هر چه سریعتر درمان آغاز شود احتمال موفقیت و تولید اسپرم بیشتر است.
پوشیدن لباس زیر تنگ می‌تواند پشتیبانی لازم برای کاهش درد و ناراحتی را فراهم کند. اگر علائم تشدید شود درمان‌های دیگر مثل واریکوسلکتومی (Varicocelectomy) و آمبولیزاسیون واریکوسل (varicocele embolization) لازم است.
واریکوسلکتومی
واریکوسلکتومی نوعی جراحی است که باید در بیمارستان انجام شود. ارولوژیست از طریق شکم یا لگن رگهای غیر نرمال را می‌بندد یا گره می‌زند. توصیه می‌شود در مورد شرایط قبل و بعد از جراحی با پزشک صحبت کنید تا آمادگی لازم را داشته باشید.
آمبولیزاسیون واریکوسل
آمبولیزاسیون واریکوسل یک عمل سرپایی است که نسبت به روش قبلی روش غیرتهاجمی‌تر می‌باشد. یک لوله کوچک در کشاله ران یا گردن وارد می‌شود. سپس یک رنگ کنتراست داخل لوله می‌شود تا از طریق آن بتوان واریکوسل را تشخیص داد. در این روش جلوی ورود خون به ورید غیر نرمال گرفته می‌شود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
واریکوسل اغلب علامتی ندارد و درمان خاصی لازم ندارد. معمولا واریکوسل در معاینه بدنی یا در تست باروری تشخیص داده می‌شود.
اما اگر واریکوسل بزرگ شود بیضه ها کوچک، تعداد اسپرم کم است، و شما برای بارداری همسرتان دچار مشکل خواهید شد. همچنین اگر هر یک از علائم زیر را داشتید به پزشک مراجعه نمایید:
- درد ضربانی در کیسه بیضه، بیضه یا کشاله ران
- ورم کیسه بیضه
- کوچک شدن بیضه‌ها تحت تاثیر بیماری
- برجستگی در کیسه بیضه
- تغییر در اندازه یکی از بیضه‌ها
- مشکلات باروری
بیشتر بدانید:
نکروزو اسپرمی یا اسپرم‌های مرده در مایع منی و درمان آن
ثبت ديدگاه