بی اختیاری ادرار یا از دست دادان کنترل مثانه یکی از علائم شایع بارداری است. از آنجا که ناحیه لگن در بارداری ضعیف می‌شود بیشتر زنان باردار آنرا تجربه می‌کنند. علت دیگر آنست که همزمان با رشد شکم در حاملگی، نگهداشتن ادرار سخت‌تر شده و وقتی فرد سرفه یا عطسه می‌کند چند قطره ادرار به طور غیر ارادی خارج می‌شود.
انجام تمرینات کگل باعث تقویت عضلات کف لگنی می‌شود. عضلات قوی کف لگنی نشت ادرار را کنترل کرده و در زمان زایمان خیلی به شما کمک می‌کند. اگر بی اختیاری ادرار تا حدی شدید شده که جلوی فعالیت‌های روزمره شما را می‌گیرد حتما باید به پزشک مراجعه نمایید. در ادامه در مورد علت و علائم بی اختیاری ادرار در بارداری صحبت می‌کنیم.
بی اختیاری ادرار در بارداری چیست؟
بی اختیاری ادرار در بارداری به معنای از دست دادن توان کنترل مثانه است. مثانه درست زیر رحم قرار دارد. با پیشرفت بارداری، رحم به مثانه فشار وارد کرده و نگهداشتن ادرار دشوار می‌شود. علاوه بر آن، در زمان عطسه، سرفه، خندیدن و فعالیت‌های بدنی در سه ماهه دوم و سوم بارداری نشتی می‌بینید.
آیا نشتی ادرار در بارداری شایع است؟
نشتی ادرار یا همان بی اختیاری در سه ماهه دوم و سوم حاملگی بسیار شایع است. اگر چه این علامت معمولا بعد از زایمان فروکش می‌کند اما ممکن است برای بعضی تا چند هفته بعد از زایمان هم ادامه داشته باشد.
علت‌های بی اختیاری ادرار در بارداری
بی اختیاری ادرار عمدتا به دلیل اضافه شدن وزن در بارداری ایجاد می‌شود اما علت‌های دیگری هم دارد:
فشار زیاد
هر گونه تحرک، فشار زیادی به مثانه وارد می‌کند که باعث نشتی ادرار می‌شود. در زمان عطسه، سرفه و ورزش نشت ادرار بیشتر می‌شود.
هورمون‌ها
تغییر ناگهانی هورمون‌ها در بارداری باعث تغییر عملکرد بدن شده و رباط‌ها را آرام می‌کند که باعث بی اختیاری ادرار می‌شود.
بیماری‌ها
بعضی از بیماری‌ها مثل ام اس، دیابت و مصرف داروهای ضدافسردگی باعث بی اختیاری ادرار می‌شود.
عفونت مجاری ادراری
عفونت مجاری ادراری که امروزه خیلی زیاد وجود دارد موجب بی اختیاری ادرار می‌شود.
تشخیص بی اختیاری ادرار در بارداری
مهم‌ترین راه برای تشخیص بی اختیاری ادرار، نشتی آن در زمان عطسه، سرفه و سایر فعالیت‌های بدنی است. معمولا بی اختیاری ادرار بعد از زایمان کم یا ناپدید می‌شود. اگر در مورد ناتوان در کنترل مثانه باعث نگرانیتان شده حتما با پزشک مشورت نمایید. پزشک با انجام آزمایش‌های ساده می‌تواند علت نشتی را تشخیص دهد.
تعدادی از آزمایش‌های تشخیص بی اختیاری ادرار در حاملگی عبارتند از:
آزمایش ادرار و کشت ادرار
این آزمایش برای برررسی عفونت مجاری ادراری و قند خون انجام می‌شود. همچنین برای تشخیص بی اختیاری ادرار کاربرد دارد.
آزمایش استرس مثانه
در این آزمایش، نشت غیر ارادی در هنگام خنده، عطسه، سرفه و فعالیت بدنی شبیه‌سازی می‌شود. آزمایشگر گردن مثانه را با انگشت یا هر وسیله دیگری در واژن کمی بالا می‌برد.
آزمایش پد
این آمایش برای بررسی نشت ادرار خیلی مفید است. یک نوار جاذب به بیمار داده شده و وزن آن قبل و بعد از نشتی ادرار بررسی می‌شود.
همچنین آزمایش یورودینامیک، یوروفلومتری، سیستومتری و غیره برای تشخیص بی اختیاری ادرار انجام می‌شود.
تفاوت بی اختیاری ادرار با پارگی کیسه آب
فرد باردار خیلی از وقت‌ها احساس نشتی دارد. گاهی مثانه پر می‌شود و او فکر می‌کند نشت کیسه آب (مایع آمنیوتیک) است. همچنین بافت واژن ترشحاتی دارد و شما تصور می‌کنید پارگی کیسه آب یا ادرار است. معمولا از طریق بو می‌توان تفاوت را مشخص کرد. مایع آمنیوتیک رگه رگه سفید و گاهی دارای خون یا موکوس است که می‌تواند لباس زیر را کاملا آغشته کند.
راه دیگر برای تشخیص نشتی ادرار از مایع آمنیوتیک:
- مثانه را خالی کنید
- نوار بهداشتی استفاده کرده و بعد از مدتی ببینید رنگ مایع روی نوار بهداشتی چیست
- اگر متمایل به زرد است احتمالا ادرار است
- اگر متمایل به سفید و موکوسی است احتمالا مایع آمنیوتیک است
چطور می‌توان از بی اختیاری ادرار در بارداری جلوگیری کرد؟
با انجام چند تغییر در رژیم غذایی و روزمره زندگی می‌توانید بی اختیاری ادرار را کنترل نمایید:
کافئین نخورید
کافئین باعث تشدید بی اختیاری ادرار در بارداری می‌شود.
مواظب باشید آب بدن کم نشود
کم شدن آب بدن علت اصلی عفونت مجاری ادراری است.
تمرینات کگل و عضلات کف لگنی انجام دهید
با مجوز با پزشک این تمرینات را انجام دهید. اینها باعث کنترل بهتر مثانه می‌شود. اگر مساله ادامه پیدا کرد یا بدتر شد حتما به پزشک متخصص مراجعه نمایید.
درمان بی اختیاری ادرار در بارداری
برای درمان بی اختیاری ادرار در بارداری چندین نوع درمان وجود دارد:
تربیت مثانه
تربیت مثانه برای درمان بی اختیاری ادرار خیلی مفید است. هدف کنترل فشار ادرار و به تاخیر انداختن آن است. فراموش نکنید که این کار باید با اجازه پزشک انجام شود. ادرار دومرحله‌ای یک تکنیک برای تقویت عضلات کف لگنی است. در این روش بیمار باید بیمار چند دقیقه صبر کرده و سپس ادرار کند. این کار باعث تقویت عضلات و کنترل بهتر ادرار می‌شود.
دارو
اگر روش‌های قبلی جواب نداد ممکن است پزشک از درمان دارویی استفاده می‌کند. این داروها باعث کم شدن عملکرد مثانه می‌شود.
درمان جراحی
این درمان‌ها برای بیماران دچار بی اختیاری حاد استفاده می‌شود و به عنوان آخرین گزینه درمانی مطرح است. انواع روش‌های جراحی برای درمان بی اختیاری ادرار به شرح زیر است:
- اسلینگ
- کولپوساسپنشن
- اسفنکتر مصنوعی ادرار
آیا بی اختیاری ادرار بعد از زایمان ادامه پیدا می‌کند؟
معمولا بی اختیاری ادرار تا چند هفته بعد از زایمان برطرف می‌شود. زمانی که بافت‌ها احیا شده و عضلات به حالت قبل برمی‌گردد بی اختیاری ادرار از بین می‌رود. اما در بعضی از موارد، برای بهبود کامل چند ماه زمان لازم است. در این حالت باید با پزشک مشورت نمایید.
ورزش‌های مفید برای کنترل بی اختیاری ادرار در بارداری
چند ورزش برای کنترل بی اختیاری ادرار در بارداری وجود دارد که عبارتند از:
ورزش کگل
انجام این تمرین باعث تقویت عضلات کف لگنی می‌شود. تمرینات کگل در بارداری و بعد از زایمان مفید است اما حتما باید با مراقبت و زیر نظر فرد متخصص انجام شود. تمرینات کگل، مبتنی بر تقویت عضلات کف لگنی به منظور به کنترل ادرار است. عضلات را به مدت 10 ثانیه منقبض کرده و سپس آرام کنید. هر روز 5 تا 10 دفعه تمرین نمایید. انجام روزانه این ورزش برای زایمان هم خیلی مفید است.
تمرین نشسته
بنشینید پایین کمر را تکیه بدهید. یک دستتان بالای شکم و یک دستتان کنار ناف قرار دارد. دم و بازدم داشته باشید و تا 30 بشمرید. این تمرین باعث تقوین عضلات شکم و عضلات مثانه می‌شود.
اسکات
اسکات برای درمان بی اختیاری ادرار مفید است. اسکات باعث تقویت عضلات شکم، کف لگنی و پاها می‌شود. برای انجام این حرکت باید فکر کنید می‌خواهید روی صندلی بنشینید و سپس به حالت ایستاده برگردید. در این حالت باسن باید به سمت بیرون متمایل باشد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
خیلی از زنان تمایل ندارند در مورد بی اختیاری ادرار با کسی صحبت کنند. اما اگر مساله شدید است و ادرار در کنترل شما نبوده و زندگی عادی شما را مختل می‌کند حتما به پزشک مراجعه کنید.
بی اختیاری ادرار در حاملگی خیلی شایع است که معمولا بعد از زایمان برطرف می‌شود اما اگر ادامه پیدا کرد مراجعه به پزشک لازم است.
سوالات پرتکرار
در کدام هفته بارداری بی اختیاری ادرار زیاد است؟
بین هفته 10 تا 14 بارداری و هفته 36 بارداری بی اختیاری ادرار خیلی شایع است.
چطور می‌توان بی اختیاری ادرار را درمان کرد؟
نمی‌توان مشکل بی اختیاری ادرار را به طور کامل حل کرد. در سه ماهه دوم و سوم بارداری که فشار زیادی به مثانه وجود دارد نشتی ادرار دیده می‌شود. تغییر در رژیم غذایی و انجام ورزش مناسب به کنترل آن کمک می‌کند.
چطور می‌توان بی اختیاری ادرار را در خانه کنترل کرد؟
در خانه با انجام تمرنیات کگل و تقویت عضلات کف لگنی می‌توانید بی اختیاری ادرار را کنترل کنید. رژیم غذایی متعادل، برنداشتن اجسام سنگین، کاهش وزن اضافی و ترک سیگار به کنترل آن کمک می‌کند.
بیشتر بدانید:
بی اختیاری ادرار درمان داره؟
در بارداری درمان نداره
من تو حاملگیم توهم پاره شدن کیسه اب داشتم و هر وقت کوچکترین ترشحی میدیدم فکر میکردم کیسه آبه.