ساک حاملگی از جنین در برابر خطرات محیط بیرون در بارداری محافظت می‌کند. در انتهای دوره بارداری، ساک حاملگی پاره می‌شود. اما گاهی انقباضات رحمی در زمان زایمان به اندازه‌ای نیست که به ساک حاملگی فشار وارد کند و لازم است آمنیوتومی انجام شود.
آمنیوتومی به معنای پاره‌کردن عمدی ساک حاملگی برای القای زایمان است. علت اصلی انجام آمنیوتومی تسریع دیلاتاسیون سرویکس و زایمان سریع‌تر است. در ادامه مطلب در مورد آمنیوتومی و نحوه تسریع زایمان صحبت می‌کنیم.
آمنیوتومی چیست؟
آمنیوتومی به معنای پاره شدن ساک حاملگی به طور غیر طبیعی است. کیسه آب مملو از مایعی است که از بچه در مقابل جراحت و ضربه محافظت می‌کند. در اثر آمنیوتومی ساک حاملگی قبل از زایمان پاره شده و مایع از واژن خارج می‌شود.
وقتی که ساک حاملگی پاره می‌شود هورمون‌هایی آزاد می‌گردد که انقباض عضلانی را تشدید می‌نماید. این فرایند برای سرعت بخشیدن به زایمان انجام می‌شود.
گاهی برای ارزیابی وضعیت جنین مثلا ضربان قلب او ارزیابی دقیق‌تری نسبت به سونوگرافی لازم است. به همین منظور بعد از پاره کردن کیسه آب با استفاده از الکترود سر جنین و کاتتر فشار داخل رحمی ضربان قلب بررسی می‌شود.
چه زمانی آمنیوتومی لازم است؟
آمنیوتومی معمولا زمانی انجام می‌شود که دهانه رحم به طور نسبی باز شده یا برای باز شدن آن زمان لازم است. همانطور که گفته شد علت اصلی انجام آن افزایش انقباض و القای سریع‌تر زایمان است.
اگر جنین در وضعیت سر پایین و ورتکس (راس سر رو به سرویکس) باشد آمنیوتومی برای جلوگیری از لغزش بند ناف زیر سر جنین در زایمان مفید است.
در بعضی از موارد آمنیوتومی در تشخیص لکه مکونیوم (زجر جنین) کاربرد دارد.
علت انجام آمنیوتومی چیست؟
معمولا آمنیوتومی برای تسریع زایمان است. اما شاید برای هر کسی مناسب نباشد. اینها دلایل بالقوه برای انجام آمنیوتومی است:
القای زایمان
پاره کردن ساک حاملگی باعث آزاد شدن هورمونی می‌شود که باعث انقباضات عضلانی شدید می‌گردد. وقتی که محافظت ساک حاملگی نباشد بچه وارد لگن شده و فشار او باعث باز شدن دهانه رحم می‌گردد.
بررسی سلامت جنین
پزشکان همچین آمنیوتومی انجام می‌دهند تا جنین را بهتر ارزیابی و ضربان قلب او بهتر را چک کنند.
بررسی مایع آمنیوتیک
گاهی آمنیوتومی اجرا می‌شود تا مکونیوم (اولین مدفوع نوزاد) در مایع آمنیوتیک چک شود. پزشکان می‌توانند بینی و دهان نوزاد را بعد از زایمان ساکشن کنند.
چگونه باید برای آمنیوتومی آماده شد؟
قبل از آنکه پزشک آمنیوتومی را آغاز کند باید فرد آماده شود. پزشک تمام مراحل، روش‌های جایگزین و خطرات مرتبط با آمنیوتومی را توضیح میدهد. سایر مراحل به این صورت است:
- تکمیل فرم رضایتنامه
- معاینه فرد برای مواردی که با آمنیوتومی تداخل دارد
- قرار دادن نوار جاذب برای جذب مایع آمنیوتیک
- انجام معاینه واژینال و بررسی ضربان قلب جنین
- بررسی ویژگی‌های مایع آمنیوتیک
مراحل آمنیوتومی در زایمان
ابتدا پزشک معاینه سرویکس انجام میدهد تا ببیند آیا باز، نازک و نرم شده است. فرض کنید سر جنین در موقعیت مناسبی قرار داشته یا به لگن خاصره یا سرویکس فشار آورده باشد. در این حالت:
- پزشک حوله جاذب زیر واژن قرار میدهد تا مایع جاری شده در اثر پارگی کیسه آب را جذب کند.
- وسیله نازکی مثل آمنی هوک برای پاره کردن کیسه آب استفاده می‌شود
- آمنی هوک از طریق واژن وارد رحم می‌شود
- کیسه آب پاره می‌شود
خطرات آمنیوتومی
آمنیوتومی می‌تواند خطرات جدی داشته باشد که در ادامه تعدادی از آنها را تشریح می‌کنیم:
فروافتادگی بند ناف
در اثر آمنیوتومی بند ناف ممکن است دچار فرو افتادگی شود. در این حالت بند ناف قبل از زایمان از واژن آویزان می‌شود و که باعث قطع جریان اکسیژن به جنین می‌شود.
عفونت
وقتی که کیسه مایع آمنیوتیک پاره می‌شود جنین دیگر محافظ ندارد و اگر زایمان طولانی شود خطر عفونت افزایش می‌یابد.
افزایش درد
بعضی از زنان بعد از آمنیوتومی دچار انقباضات و درد شدید می‌شوند. با پاره شدن کیسه آب فشار سر جنین به سرویکس و در نتیجه درد بیشتر می‌شود.
زایمان سزارین
خطر زایمان سزارین وجود دارد. چون وقتی کیسه آب پاره می‌شود خطر غیرنرمال شدن ضربان قلب جنین افزایش یافته و ممکن است سزارین اورژانسی لازم باشد.
بعد از آمنیوتومی چه اتفاقی می‌افتد؟
بعد از آمنیوتومی آب گرم از واژن خارج می‌شود که گاهی خیلی سریع اتفاق می‌افتد. اگر پاره شدن کیسه آب باعث القای سریع زایمان شود ناراحتی خفیف و انقباضات شبیه قاعدگی در لگن و پایین کمر وجود خواهد داشت. پزشک به طور پیوسته وضعیت شما را پایش می‌کند تا هر گونه علامت اختلال را ببیند.
چه زمان آمنیوتومی مجاز نیست؟
پزشک متخصص فاکتورهای زیادی را قبل از انجام آمنیوتومی بررسی کرده و در شرایط زیر آنرا انجام نمی‌دهد:
- اگر سر بچه هنوز وارد لگن نشده باشد
- سر بچه اول وارد کانال زایمان نشده باشد که یعنی پوزیشن جنین مناسب نیست
- سرویکس مناسب آمنیوتومی نباشد. حالت مناسب زمانی است که سرویکس باز، نازک و نرم باشد
اگر دچار وازا پرویا باشید یعنی رگ‌های خونیِ تغذیه جنین جلوی سرویکس قرار گرفته باشند. این عارضه برای جنین خطر جانی دارد
به خاطر داشته باشید هر بارداری با بارداری دیگر متفاوت است. شواهدی وجود ندارد که نشان دهد آمنیوتومی همیشه موثر است. اگر هر نوع مشکل و نگرانی برای انجام آن دارید حتما با پزشک مشورت کنید.
سوالات پرتکرار
از آمنیوتومی تا زایمان چقدر طول می‌کشد؟
معمولا بعد از آمنیوتومی زایمان ظرف 24 ساعت انجام خواهد شد. اما اگر بیش از 24 ساعت طول بکشد خطر عفونت داخل رحمی وجود دارد. این ممکن است باعث آسیب به جنین شود و پزشک برای درمان از آنتی بیوتیک استفاده می‌کند.
آیا آمنیوتومی زایمان را القا می‌کند؟
آمنیوتومی برای القای زایمان انجام می‌شود. اگر سرویکسب ه خوبی باز شده باشد نیازی به القای زایمان نیست.
آیا پاره کردن کیسه آب باعث کوتاه شدن زمان زایمان می‌شود؟
تضمینی وجود ندارد که آمنیوتومی زایمان را تسریع کند. حتما قبل از انجام آن با پزشک مشورت کنید.
بیشتر بدانید:
بی اختیاری ادرار در بارداری و تفاوت آن با پارگی کیسه آب
بلخره ک بچه بدنیا میاد چرا باید کیسه آب را پاره کرد؟
فکر پاره کردن کیسه اب برای من ترسناک است😮😮😮
ممکنه باقی موندن کودک تو شکم مادر براش حطرناگ باشه و آمنیوتومی ضروری باشه
درد هم داره؟