آزمایش آمنیوسنتز

جنین در طول دوران بارداری، توسط مایع آمنیوتیک پوشیده شده است. این ماده خیلی شبیه آب است. مایع آمنیوتیک حاوی سلول‌های زنده جنین و مواد دیگری مثل آلفا فتوپروتئین است. این مواد می‌توانند اطلاعات مهمی در مورد سلامت جنین قبل از تولد او ارائه دهند. آمنیوسنتز یکی از آزمایش‌های بارداری است که در آن مقدار کمی از مایع آمنیوتیک از ساک حاملگی دور جنین برداشته می‌شود.

آزمایش آمنیوسنتز چیست؟

آمنیوسنتز یکی از آزمایش‌های بارداری است که در آن مقدار کمی از مایع آمنیوتیک از ساک حاملگی دور جنین برداشته می‌شود. نمونه مایع آمنیوتیک، با استفاده از یک سوزن مناسب که از ناحیه شکم وارد رحم شده و به کمک بررسی‌هایی که به طور همزمان از طریق دستگاه سونوگرافی انجام می‌گردد، برداشته می‌شود.

مایع آمنیوتیک سپس برای آنالیز به آزمایشگاه فرستاده می‌شود. آزمایش‌ های مختلفی روی نمونه ارسالی قابل انجام است که بستکی به ریسک ژنتیک و تجویز پزشک دارد.

آزمایش آمنیوسنتز به چه منظوری انجام می‌شود؟

قبل از آزمایش آمنیوسنتز، آناتومی جنین از طریق دستگاه سونوگرافی به طور کامل بررسی می‌شود. آمنیوسنتز برای بررسی برخی از نقص‌های مادرزادی مثل سندرم داون که ناهنجاری کروموزومی است، صورت می‌پذیرد. از آنجا که آمنیوسنتز برای مادر و فرزند او در شکم کمی خطر دارد، این آزمایش برای زنانی تجویز می‌شود که:

نتایج آزمایش سونوگرافی آنها (در غربالگری اول) نشانگر ناهنجاری جنین بوده است؛
در میان بستگان آنها سابقه نقص مادرزادی وجود داشته است؛
قبلا یک فرزند یا یک بارداری با نقص مادرزادی داشته‌اند.

در آزمایش آمنیوسنتز تمامی نقص‌های مادرزادی قابل شناسایی نیستند اما موارد زیر قابل تشخیص هستند:

سندرم داون؛
بیماری کم‌خونی داسی شکل؛
بیماری فیبروز سیستیک؛
دیستروفی عضلانی؛
بیماری پروانه‌ای (ای بی)
بیماری تای-ساکس.

آمنیوسنتز همچنین می‌تواند بیماری‌های نقص لوله عصبی مثل اسپینا بیفیدا و آنانسفالی را شناسایی کند. اگر قرار است آزمایش آمنیوسنتز انجام دهید،‌ می‌توانید جنسیت جنین را نیز سوال کنید. این آزمایش دقیق‌ترین شیوه برای تعیین جنسیت فرزند قبل از تولد او است. آمنیوسنتز را می‌توان در سه ماهه سوم بارداری برای تشخیص میزان کامل شدن ریه‌ها و آمادگی جنین برای تولد،‌ یا بررسی عفونت در مایع آمنیوتیک انجام داد.

آمنیوسنتز چه زمانی از دوران بارداری انجام می‌شود؟

این آزمایش بسته به تجویز پزشک، بین هفته 15 تا هفته 18 بارداری انجام می‌شود.

میزان دقت آمنیوسنتز چقدر است؟

دقت آمنیوسنتز در حدود 99.4 درصد است. گاهی به دلیل خطای پزشک در جمع‌آوری میزان کافی مایع آمنیوتیک، یا عدم رشد سلول‌های جمع آوری پس از کشت، آزمایش جواب نادرستی ارائه می‌دهد.

آیا آمنیوسنتز برای مادر یا جنین خطر دارد؟

بله. احتمالی کمی وجود دارد که آزمایش منجر به سقط جنین شود (کمتر از 1 درصد). سایر خطرات شامل جراحت به جنین، عفونت و زایمان زودرس است. البته احتمال این موارد خیلی کم است.

آیا تصمیم‌گیری در خصوص آزمایش به عهده خود فرد است؟

بله. پس از آنکه پزشک مزایا و خطرات آزمایش را برای شما بازگو کرد می‌توانید در خصوص انجام آن تصمیم بگیرید.

در حین آزمایش چه اتفاقی می‌افتد؟

ناحیه کوچکی روی شکم، تمیز و ضد عفونی می‌شود. ممکن است از مسکن نیز استفاده شود تا درد کمتر حس گردد. پزشک قبل از آزمایش، موقعیت جنین و جفت را با استفاده از دستگاه سونوگرافی بررسی کرده و به کمک آن یک سوزن نازک توخالی را به داخل شکم، رحم و مایع آمنیوتیک (با فاصله از جنین) هدایت می‌کند.

سپس مقدار کمی از مایع جمع‌آوری و به آزمایشگاه ارسال می‌گردد. ممکن است در حین آزمایش و پس از آن کمی احساس گرفتگی شبیه پریود در ناحیه شکم داشته باشید.

مراقبت‌های بعد از آزمایش آمنیوسنتز چیست؟

پس از آزمایش بهتر است بقیه روز را در منزل کاملا استراحت کنید. به دقت به توصیه‌های پزشک عمل کنید. اما توصیه می‌شود فعالیت‌های بدنی را فعلا انجام ندهید، اجسام سنگین را بلند نکنید و رابطه جنسی نداشته باشید. ممکن است پزشک برای تسکین درد مسکن تجویز نماید. مصرف داروها حتما باید زیر نظر پزشک باشد. اغلب بعد از چند روز می‌توانید فعالیت‌های قبلی خود را انجام دهید.