خوشبختانه، حتی اگر شما یکی از خانم‌های باردار دچار اضافه وزن یا چاقی باشید باز هم می‌توانید یک بارداری سالم را تجربه نمایید. با این حال احتمال داشتن اختلالات بارداری برای خانم‌های دارای اضافه وزن یا چاق کمی بیشتر از سایرین است. باید با رعایت یک برنامه منظم زیر نظر پزشک، ریسک‌های مربوطه را درک نموده و اقدامات لازم را انجام دهید.
اولین مراجعه به پزشک
به محض آنکه جواب تست بارداری شما مثبت شد باید برای اولین ملاقات با پزشک وقت بگیرید. هر چه زودتر اولین سونوگرافی خود را انجام دهید، بهتر است زیرا تخمک‌گذاری خانم‌های دچار اضافه وزن، نامنظم‌تر است. همچنین بررسی برخی از معیارهایی که پزشکان برای محاسبه تاریخ تقریبی زایمان استفاده می‌کنند (ارتفاع رحم، بالای رحم، اندازه رحم و صدای قلب جنین) به دلیل داشتن چربی ناحیه شکمی مشکل‌تر است.
در اولین ملاقات با پزشک او احتمالا شاخص توده بدنی (BMI) شما را محاسبه می‌کند. همچنین با توجه به آنکه احتمال ابتلا به دیابت بارداری برای خانم‌های دارای اضافه‌وزن بیشتر است بجای آنکه تا هفته 28 بارداری منتظر بماند آزمایش را دیابت را زودتر تجویز می‌کند. اگر جواب آزمایش مثبت باشد، باید در طول دوران بارداری میزان قند خون خود را تحت کنترل داشته و دفع پروتئین در ادرار را در هر بار چکاپ بررسی نمایید.
شاخص توده بدنی (BMI)
وقتی که شاخص توده بدنی محاسبه می‌شود، فرد در یکی از دسته‌های زیر قرار می‌گیرید:
- دارای کمبود وزن: کمتر از 18.5
- نرمال: 18.5 تا 24.9
- دارای اضافه‌وزن: 25 تا 29.9
- چاق: بیشتر از 30
افزایش وزن در بارداری
با تعیین شاخص توده بدنی می‌توان مشخص کرد در طول دوران بارداری چه میزان اضافه وزن مجاز است. این عدد خیلی اهمیت دارد زیرا افزایش وزن مناسب نه تنها خطر اختلالات بارداری را کاهش می‌دهد بلکه باعث می‌شود بعد از زایمان نیاز کمتری به کاهش وزن داشته باشید. بیشتر افزایش وزن مربوط به سه ماهه سوم بارداری است. بر همین اساس افزایش وزن مطلوب در بارداری برای دسته‌های مختلف وزنی به صورت زیر است:
- دارای اضافه وزن: 7 تا 11.5 کیلوگرم در طول دوران بارداری
- چاق: 5 تا 9 کیلوگرم در طول دوران بارداری
- بارداری دو قلویی: 14 تا 22.5 کیلوگرم در طول دوران بارداری
به خاطر داشته باشید که این اعداد تقریبی است و بر اساس نظر پزشکان یا منابع مختلف ممکن است تا حدودی متفاوت باشد.
کاهش وزن در بارداری
اغلب پزشکان اعتقاد دارند که حتی اگر دچار اضافه وزن یا چاقی باشد در دوران بارداری نباید وزن کم کنید. اما اگر میزان افزایش وزن شما کمتر از میزان تعیین شده باشد پزشک میزان رشد و سلامتی جنین را بررسی می‌کند. در اغلب موارد رشد جنین مطلوب ارزیابی می‌شود. در این صورت احتمال سزارین و نیاز به کاهش وزن بعد از زایمان کمتر می‌شود.
خطرات و عوارض اضافه وزن و چاقی در بارداری
اگر به دقت دستورات پزشک خود را انجام دهید می‌توانید بارداری سالمی را تجربه نمایید. اما ریسک برخی اختلالات نسبت به سایرین بیشتر است:
- ماکروزومی (جنین با وزن زیاد در زمان تولد)؛
- سزارین (در این حالت هم عمل جراحی و هم فرایند ریکاوری پیچیده‌تر است)؛
- زایمان زودرس؛
- دیابت بارداری، مسمومیت بارداری و فشار خون؛
- نقص‌های قلبی و مغزی جنین.
همچنین در حالتی که چربی ناحیه شکمی زیاد باشد پزشک نمی‌تواند به درستی اندازه و وضعیت جنین در رحم را تشخیص دهد. شما هم نمی‌توانید تکان‌های اولیه جنین را حس کنید. علاوه بر آن، کمردرد، ورم پا و سوزش سر معده نیز بیشتر وجود دارد.
خوشبختانه، احتمال بروز مواردی که در بالا ذکر شد کم است. شما با عمل به توصیه‌های پزشک می‌توانید خطرات مربوطه را کاملا کاهش دهید. به خاطر داشته باشید که انجام همه اقداماتی که در اختیار خودتان است مثل ترک مشروبات الکی و سیگار ضروری است.
داشتن یک رژیم غذایی مناسب
غذاهایی که می‌خورید بر سلامت بارداری تاثیر زیادی دارد. حتی اگر به دلیل اضافه وزن میزان مصرف غذای خود را کم کرده‌اید، در غذای شما باید به میزان کافی ویتامین، املاح معدنی و پروتئین موجود باشد. تمرکز بر روی کیفیت غذاها بجای کمیت کمک می‌کند کالری مورد نیاز بدن شما و جنین تامین گردد. توصیه می‌شود:
کالری مورد نیاز بدن خود را با مصرف خوراکی‌های مفید تامین کنید. نیازی نیست میزان کالری غذای مصرفی را محاسبه کنید. بدن شما بهترین راهنما برای تعیین کالری مورد نیز است.
زیاد آب بنوشید.
خوراکی‌های با فیبر بالا میل کنید. فیبر موجود در میوه‌ها و غلات از عوارضی مثل یبوست، بواسیر و نفخ جلوگیری می‌کند.
از جایگزین‌های مفید استفاده کنید. بجای فریزکردن غذاهای بی‌خاصیتی مثل چیپس و شیرینی، مواد غذایی مفید و غنی را نگهداری نمایید. بجای سیب‌زمینی و سرخ کردنی‌ها، سالاد و بجای بستنی ماست شیرین میل نمایید. در سالاد خود مقداری روغن زیتون و سرکه بریزید.
مکمل‌های غذایی بارداری مصرف نمایید. هر چقدر هم تلاش کنید شاید نتوانید برخی ویتامین‌های لازم را برای بدن حود تامین نمایید. بهتر است از مکمل‌های بارداری که پزشک به شما معرفی کرده استفاده نمایید.
از خوردن قرص‌های کاهش اشتها پرهیز کنید. خوراکی‌ها و نوشیدنی‌هایی که ادعا می‌شود اشتها را کاهش می‌دهند برای بارداری خیلی خطرناک هستند. هرگز از این نوع خوراکی‌ها مصرف نکنید.
کل رژیم غذایی خود را خراب نکنید. اگر نتوانستید طاقت بیاورید و یک خوراکی ناسالم میل کردید، اجازه ندهید آن خوراکی برنامه روزانه، هفتگی، ماهانه و کل دوران بارداری شما را نابود کند. هر وعده غذایی فرصتی جدید برای تامین نیازهای بدن به سوی سلامتی است.
فعالیت بدنی مناسب
اگر تا این زمان ورزش نکرده‌اید بارداری زمان مناسبی برای اقدام است. اما این کار باید تحت نظر پزشک انجام شود. ورزش در دوران بارداری باعث می‌شود:
- یبوست و ورم پاها کاهش یابد؛
- درد شما کمتر شود؛
- انرژی شما افزایش یابد؛
- حساس مثبت افزایش یابد؛
- خواب شما بهتر شود؛
- به دلیل هماهنگی عضلانی، بدن شما برای درد زایمان آماده‌تر شده و استقامت افزایش می‌یابد.
بهتر است با 5 دقیقه تمرین در روز شروع کنید و هر هفته 5 دقیقه به آن اضافه کنید. این کار را تا زمانی که به 30 دقیقه تمرین در روز یرسید ادامه دهید. برخی از ورزش‌های مناسب دوران بارداری عبارتند از:
- پیاده‌روی؛
- شنا؛
- یوگای بارداری.
چند ایده برای یک پیاده‌روی مناسب:
- از اتوبوس یا تاکسی یک ایستگاه جلوتر پیاده شوید؛
- در نقطه‌ای که از فروشگاه فاصله دارد پارک نمایید؛
- نیمی از زمان ناهار را به خوردن و نیمی از آنرا به پیاده‌روی در اطراف اختصاص دهید.
خواب کافی
خواب شبانه مناسب برای سلامت بارداری لازم است اما اضافه‌وزن باعث وقفه تنفسی در خواب و تنفس غیر نرمال می‌شود. در این صورت، هر چند که در شب چشمان شما بسته بوده اما در روز احساس خستگی می‌کنید. اگر حدس می‌زنید که در خواب دچار وقفه تنفسی شده‌اید حتما به پزشک خود اطلاع دهید زیرا ممکن است باعث دیابت بارداری، مسمومیت بارداری و فشار خون شود.
ایجاد انگیزه
خیلی مشکل است که بتوانید در طول دوران نسبتا طولانی بارداری انگیزه خود را حفظ کنید به خصوص اگر یک رژیم غذایی یا برنامه ورزشی را به تازگی آغاز کرده باشید. خوشبختانه راه‌هایی وجود دارد که به بهبود سبگ زندگی شما در دوران بارداری کمک می‌کند:
- در گروه‌های پشتیبان عضو شوید؛
- از خانواده خود کمک بگیرید؛
- با دوستان خود تمرین کنید؛
- در کلاس‌های بارداری شرکت کنید.
بیشتر بدانید:
زن داداش من تو دومین بارداری خیلی اضافه وزن داست مجبور بود خیلی چیزا رو نخوره از طرفی هم تگران بچه بود ک کمبود وزن پیدا نکنه ولی خدا رو شکر مسکلی هم پیش نیومد و الان ی پسر خوشگل خدا بش داده.