همه می‌دانیم که هیچ زایمانی شبیه زایمان دیگر نیست و تا لحظه زایمان نمی‌توان کیفیت آنرا پیش بینی کرد. در اکثر فیلم‌ها و سریال‌ها زایمان چندمرحله تکراری دارد: فرد باردار ابتدا درد را احساس کرده و سپس با فریاد بچه را زایمان میکند و در مرحله بعد یک پایان شیرین و در آغوش کشیدن فرزند در انتظار او است. اما قضیه همیشه اینطور نیست.
ممکن است در روز زایمان همه چیز خوب پیش نرود. یکی از مشکلات زایمان عارضه نادری به اسم جفت ماندگی است که خوشبختانه این حالت به ندرت اتفاق می‌افتد و قابل درمان است و به بچه هم آسیبی نمی‌زند.
جفت ماندگی چیست؟
جفت ماندگی (Retained Placenta) حالتی نادر است که در حدود 2 درصد بارداری‌ها مشاهده می‌شود و در آن تمام یا بخشی از جفت بعد از بدنیا آمدن نوزاد در رحم باقی می‌ماند.
در دوران بارداری، جفت به دیواره رحم چسبیده تا مواد غذایی، اکسیژن و آب را از خون مادر به جنین انتقال داده و دی اکسید کربن برگشتی از جنین را از طریق بند ناف به بدن مادر و از آن طریق دفع نماید.
جفت از چند بخش تشکیل شده که هر کدام از طریق رگ‌های خاص خودش به بند ناف متصل شده و یک غشاء دولایه که یک ساک شفاف را در اطراف جنین تشکیل می‌دهد.
زایمان سه مرحله دارد: مرحله اولیه، وقتی که سرویکس 4 تا 6 سانتی متر باز می‌شود، مرحله فعال که تا زمان باز شدن سرویکس تا 7 الی 8 سانتی متر ادامه پیدا میکند و مرحله انتقالی که سرویکس کاملا به اندازه 10 سانتی متر باز می‌شود و زمانی است که بچه باید بیرون داده شود.
وقتی که بچه به دنیا می‌آید لازم است زایمان جفت از طریق انقباضات رحم انجام شود. زایمان جفت معمولا 5 تا 30 دقیقه بعد از زایمان انجام می‌شود (هم در زایمان واژینال هم سزارین).
چه کسانی در خطر جفت ماندگی قرار دارند؟
زنان زیر بیشتر در خطر جفت ماندگی هستند:
- کسانی که قبلا سزارین کرده‌اند
- زایمان زودرس قبل از هفته 34
- جنین مرده در رحم
- ناهنجاری‌های رحم
- طولانی شدن مرحله اول یا دوم زایمان
- جفت مانده در زایمان قبلی
انواع مختلف جفت ماندگی چیست؟
در سه حالت ممکن است جفت ماندگی اتفاق بیفتد:
جفت چسبنده
وقتی که عضلات رحم به اندازه کافی انقباض نمی‌کنند تا جفت از دیواره رحم جدا شده و از رحم دفع شود.
جفت حفظ شده
وقتی که جفت از رحم جدا می‌شود اما به طور طبیعی از بدن مادر خارج نمی‌شود. این حالت وقتی اتفاق می‌افتد که قبل از آنکه تمام جفت خارج شده باشد، سرویکس شروع به بسته شدن میکند.
جفت آکرتا
وقتی که جفت رشد میکند در لانه داخلی رحم اما به طور طبیعی نمی‌تواند از اندام جدا شود. این خطرناک‌ترین نوع جفت ماندگی است و میتواند منجر هیسترکتومی و تزریق خون شود.
علائم جفت ماندگی چیست؟
مهمترین علامت جفت ماندگی عدم خروج جفت 30 تا 60 دقیقه بعد از زایمان است. اگر بخش‌هایی از جفت هنوز داخل بدن شما باشد چند روز تا چند هفته بعد از زایمان علائم زیر را خواهید داشت:
- تب
- خونریزی مداوم به همراه لخته‌های خون
- گرفتگی عضلات و درد
- ترشحات با بوی زیاد
اختلالات جفت ماندگی چیست؟
از آنجا که جفت ماندگی بعد از زایمان اتفاق می‌افتد هیچ تاثیری بر نوزاد ندارد. اما برای مادر میتواند خطراتی داشته باشد:
گاهی در فاصله میان زایمان تا خروج جفت، خونریزی شدید یا خونریزی بعد از زایمان وجود دارد که باعث از دست رفتن خون زیاد می‌شود. در این حالت فرد نیاز به تزریق خون و مراقبت‌های لازم برای قطع خونریزی خواهد داشت. کادر درمانی در بخش زایمان به سرعت می‌توانند علت را تشخیص داده و آنرا تحت کنترل قرار دهند.
اگر بخش‌های باقیمانده جفت خیلی کوچک باشد و خونریزی غیر عادی وجود نداشته باشد ممکن است خونریزی بعد از زایمان ایجاد شود. در این حالت 10 تا 12 روز بعد از زایمان خونریزی و یا 2 تا 3 هفته بعد از زایمان گرفتگی عضلات غیر نرمال و درد شروع می‌شود.
14 روز بعد از زایمان، اثر زخم جفت شکل می‌گیرد که دفع آن باعث افزایش خونریزی به رنگ قرمز می‌شود که ممکن است مادر اصلا متوجه آن نشود چون رحم کوچک شده است. اما اگر عفونت وجود داشته باشد یا هنوز بخش کوچکی از جفت باقیمانده باشد خونریزی جدیدی به رنگ قرمز روشن شروع می‌شود که در این حالت تماس یا مراجعه فوری به اورژانس لازم است.
جفت ماندگی چگونه درمان می‌شود؟
درمان، نیازمند برداشتن جفت یا بخشی از آن است که در داخل رحم قرار دارد. بلافاصله بعد از زایمان، بخش باقیمانده به طور دستی یا با استفاده از وسایل پزشکی خارج می‌شود.
اگر 1 یا 2 هفته این کار به تاخیر افتاده ایمن ترین کار آن است که آخرین بخش باقیمانده از بافت جفت به کمک سونوگرافی برداشته شود.
آیا می‌توان جلوی جفت ماندگی را گرفت؟
بعضی از مطالعات نشان می‌دهد با اقدامات زیر می‌توانید احتمال جفت ماندگی را کم کنید:
- ماساژ رحم با راهنمایی پزشک
- داروهایی مثل اکسی توسین (با تجویز پزشک)
- کشیدن کنترل شده بند ناف (فشار به پایین شکم و همزمان کشیدن بند ناف)
- اما هیچ کدام از این روش‌ها از نظر علمی به اثبات نرسیده است.
به خاطر داشته باشید که عارضه‌های فوق به ندرت در جریان زایمان اتفاق می‌افتد. در موارد نادر، وقتی که جفت ماندگی وجود دارد تیم پزشکی می‌داند به چه صورتی به بهترین نحو آنرا از بدن شما خارج نماید.
بیشتر بدانید:
عوارض کورتاژ و خونریزی بعد از آن
وقتی این چیزها رو در مورد حاملگی میشنوم حاملگی میترسم.😑