بیماری نقص دیواره بین بطنی (VSD) که گاهی از آن به عنوان سوراخ قلب نوزاد یاد میشود نوعی نقص قلبی مادرزادی و شایع‌ترین نوع آن است. در اثر این عارضه، یک سوراخ غیر عادی در دیواره بین بطن‌های قلب ایجاد میشود.
با وجود آنکه سوراخ در قلب کودک باعث ترس والدین میشود اما خوشبختانه در اغلب موارد، بدون هیچ عارضه یا با عوارض کم قابل درمان بوده و کودک می‌تواند بعد از مدتی به فعالیت‌های عادی خود برگردد.
در اثر بیماری سوراخ قلب نوزاد چه اتفاقی می‌افتد؟
بطن چپ و راست قلب توسط دیواره مشترکی که دیواره بین بطنی نامیده میشود، از هم جدا هستند. کودکان مبتلا به VSD، در این دیواره سوراخی دارند. در نتیجه این عارضه:
وقتی که قلب می‌تپد، مقداری از خون بطن چپ که با اکسیژن ریه ها غنی شده از طریق دیواره جریان یافته و وارد بطن راست میشود. خون مملو از اکسیژن در بطن راست، با خون کم اکسیژن ترکیب شده و به ریه‌ها برمی‌گردد.
خونی که وارد سوراخ قلب میشود یک نوع صدای اضافی با نام سوفل قلب (Heart Murmur) تولید می‌کند. وقتی که پزشک با گوشی پزشکی به ضربان قلب گوش می‌دهد این صدا را می‌شنود. سوراخ قلب نوزاد ممکن است در نواحی مختلف قلب واقع شده و اندازه آن متفاوت باشد.
علت ایجاد سوراخ قلب نوزاد چیست؟
این بیماری در جریان رشد قلب بوجود آمده و در زمان به دنیا آمدن نوزاد وجود دارد. قلب از یک لوله بزرگ بوجود می‌آید و به بخش‌هایی تقسیم میشود که سرانجام دیواره و بطن را تشکیل می‌دهند. اگر مساله‌ای در این فرایند بوجود بیاید سوراخی در دیواره بین بطنی تشکیل میشود.
در بعضی از موارد، عامل ایجاد نقص دیواره بین بطنی سندرم هایی ارثی هستند که باعث کم بودن یا زیاد بودن کروموزوم‌ها می‌شوند. اما دلیل بیشتر VSDها معلوم نیست.
علائم سوراخ قلب نوزاد چیست؟
علائم سوراخ قلب بسته به اندازه سوراخ قلب و موقعیت آن مشخص میشود. معمولا، سوراخ قلب کوچک علائمی ندارد و گاهی خودبخود و بدون درمان از بین می‌رود.
در صورتی که سوارخ خود بخود بسته نشده و کودک کمی برزگتر شود علائم خاصی بجز سوفل قلب وجود ندارد. این کودکان باید به طور منظم به پزشک مراجعه نمایند تا مطمئن شوند سوراخ قلب باعث بروز مساله خاصی نشده است.
اگر سوراخ قلب متوسط و بزرگ در کودکی درمان نشود در بزرگسالی علائم قابل توجهی نشان می‌دهد. این کودکان تنفس سریع‌تری داشته و در حین غذا خوردن خسته می‌شوند. آنها در زمان غذا خوردن عرق کرده و شروع به گریه می‌کنند و روند وزن گیری آنها هم کند است.
این علائم نشان می‌دهد که بیماری خود بخود قابل درمان نیست و جراحی ضروری است. معمولا جراحی در سه ماهه اول بعد از تولد انجام میشود تا جلوی عوارض بدی را بگیرد. متخصص قلب قبل از جراحی برای کاهش علائم، داروهای خاصی تجویزمی‌کند.
در اثر سوراخ قلب نوزاد، چه مشکلاتی ممکن است مشاهده شود؟
افراد مبتلا به سوراخ قلب با احتمال بیشتری دچار عفونت سطح داخلی قلبی با نام آندوکارتیت عفونی توسط باکتری موجود در گردش خون می‌شوند. باکتری ها همیشه در دهان ما هستند و وقتی که غذا را می‌جویم و یا مسواک می‌زنیم وارد گردش خون می‌شوند.
بهترین راه برای کم کردن آندوکارتیت، مسواک زدن و نخ دندان کشیدن روزانه و مراجعه منظم به دندانپزشک است. برای مبتلایان به شکل ساده سوراخ قلب مصرف آنتی بیوتیک قبل از دندانپزشکی توصیه نمی‌شود مگر در ماه اول بعد از جراحی.
سوراخ قلب نوزاد چگونه تشخیص داده میشود؟
این بیماری معمولا در چکاپ‌های روتین چند هفته اول تولد نوزاد تشخیص داده میشود. وقتی که خون بین بطن چپ و راست حرکت می‌کند پزشک می‌تواند صدای سوفل قلب را بشنود. اگر او متوجه علائم سوراخ قلب شود شما را به متخصص قلب کودکان ارجاع می‌دهد.
متخصص قلب کودکان با انجام معاینه و بررسی سابقه سلامت نوزاد، اگر به سوراخ قبل شک داشته باشد یک یا چند مورد از این تست‌ها را انجام می‌دهد:
- اشعه ایکس برای تصویر کردن قلب و اندام در برگیرنده آن؛
- اکوکاردیوگرافی قلب که فعالیت الکتریکی قلب را نشان می‌دهد. اغلب این یک وسیله ابتدایی برای تشخیص سوراخ قلب است.
- کاتتریزاسیون قلبی (آنژیوگرافی) برای بدست آوردن اطلاعاتی راجع به ساختار قلب، فشار خون و سطح اکسیژن داخل قلب، استفاده میشود. این آزمایش زمانی توصیه میشود که آزمایش‌های دیگر موثر نیستند.
نقص دیواره بین بطنی چگونه درمان میشود؟
درمان به سن کودک، اندازه، موقعیت و شدت سوراخ قلب بستگی دارد. کودکی که به سوراخ قلب خفیف مبتلا است فقط باید به متخصص قلب مراجعه منظم داشته باشد. این کودکان نیازی به محدود کردن فعالیت‌های خود ندارند.
کودکان مبتلا به سوراخ قلب متوسط و بزرگ باید برای کمک به گردش خون و عملکرد بهتر قلب دارو مصرف کنند. دارو به تنهایی نمی‌تواند سوراخ قلب را درمان نمایند و برای درمان آن به آنژیوگرافی یا عمل قلب نیاز است.
جراحی قلب
جراحی معمولا در چند هفته اول تا چند ماه بعد از تولد انجام میشود. شکافی در سینه ایجاد میشود و دستگاه قلب-ریه مصنوعی گردش خون را حفظ می‌کند. سپس سوراخ قلب بخیه خورده یا ماده جراحی دست ساز روی آن دوخته میشود.
بافت قلب به تدریج مداوا شده و 6 ماه بعد از جراحی سوارخ به طور کامل با بافت پوشیده میشود. در حالت سوراخ قلب حاد، کودک 4 تا 5 روز بعد از عمل از بیمارستان مرخص میشود.
آنژیوگرافی
در این شیوه یک لوله نازک در رگ خونی پا قرار گرفته و به قلب می‌رسد. متخصص قلب لوله را به داخل قلب هدایت می‌کند تا جریان خون، فشار خون و سطح اکسیژن بطن‌های قلب را اندازه بگیرد. یک ایمپلنت خاص داخل سوراخ قلب میشود. از این وسیله برای پوشاندن دائمی دیواره بین بطنی استفاده میشود.
بعد از عمل جراحی چه اتفاقی می‌افتد؟
معمولا کودکانی که جراحی سوراخ قلب انجام داده‌اند خیلی زود بازیابی قوا را انجام می‌دهند. پزشکان به دقت وضعیت سلامت آنها را تحت نظر می‌گیرند. ممکن است اکوی قلب دیگری برای اطمینان انجام شود. اما اگر کودک دچار مشکلات تنفسی شد بلافاصله باید به بخش اورژانس مراجعه نمایید. سایر علائم نشانگر مشکل به شرح زیر است:
- رنگ مایل به آبی در اطراف دهان، لب‌ها یا زبان؛
- اشتهای کم یا مشکل در غذا دادن به کودک؛
- وزن گیری نامناسب کودک؛
- کاهش فعالیت کودک؛
- تب طولانی یا بی دلیل؛
- افزایش درد، حساسیت یا ترشحات ناشی از برش جراحی.
بیشتر بدانید:
تشکیل نشدن قلب جنین و نداشتن ضربان در هفته هفتم و هشتم بارداری
ثبت ديدگاه